پاییز بهار عاشقان
پیامبر اکرم(ص) فرمودند:
«اَعدی عدوَّک نفسک الّتی بینَ جَنبَیک»
«خطرناک ترین دشمنان تو همان نفس خودت است که در میان دو پهلویت قرار گرفته است».
انسان به هر دشمنی نیکی کند و هرچه را می خواهد به او بدهد دشمنی کم رنگ شده ورفته رفته دوستی شکل می گیرد، اما نفس در این مقوله استثنا می باشد و هر چه را بخواهد در اختیارش گذاشته شود دشمنیش بیش از پیش خواهد شد.
در نگاه اهل عرفان همه فصول برای آنان بهار است و اصولا غیر از بهار فصلی دیگر برای آنها متصور نیست. در ظاهر فصل پاییز مثل بهار فصلی معتدل است اما در عین حال با ریزش خزان همراه است در حالیکه در بهار رویش هست و سرزندگی. حال چگونه است که پاییز هم برای عرفا بهار است به این دلیل که عاشقان درگاه ربوبی و اولیای الهی هرچه غیر از معشوق و محبوب دارند می ریزندو غیر از محبوب ازلی چیزی در دل نگه نمی دارند به عبارت دیگر چون عاشقان و عارفان در هر زمان به جز معشوق و محبوب به چیزی نمی اندیشند و هرچه در دل آنها غیر از حق است می ریزد، بنابراین پاییز سهل است حتی زمستان هم برای اینان بهار است و فصل رویش محبت و مودت بیشترو بارور شدن درخت عبودیت و بندگی. درشاکلة اینان جنبه های مادی و صوری و تعلقات منفی چون برگهای پاییز می ریزد وچون فصل رویش در بهارجنبه های الهی و حقانی می روید. شاید بتوان گفت هر فصلی برای اینان با ریزش غیر حق و رویش ادراکات و معرفت حقّانی، بَرد یقین دیگر و بالاتری در رسیدن به حق الیقین است وچون اینگونه اند سردی و تندی و شدت سرما و گرمای اطوار روزگاربرایشان بهج و بهجت آور است.
برای اینان هر لحظه و هر زمان چه پاییزو چه بهار نوبه نو شدن و حرکتی تازه است، حرکتی از جهل بسوی اعتراف به جهل و فقرذاتی که نهایت بندگی و رشد و کمال در آن است زیرا آن کس که نداند، و نداند که نداند، در جهل مرکب ابدالدهر بماند، و این مریضی اشدی است که علاجش تقریبا ناممکن است اما آنکس که نداند و بداند که نداند در واقع در مسیر رشد وتکامل و سعادت قدم گزارده است.
انسان برای رسیدن به بهار حقیقی نباید مغلوب خواسته های حسی خود شود واگر در خواسته ها تأمل صورت گیرد جلوی احساسات گرفته خواهد شد.و این پیشگیری و مراقبت از خواسته های نفس یکی از مهمترین عوامل مبارزه با دشمن ترین دشمن وجود یعنی “نفس” است که در پاییزی ترین روزها نیز آمدن بهار ابدی را برای انسان مژده خواهد داد.
از خداوند رحمان و رحیم بهاری شدن و بهاری بودن در روزهای سرد پاییزی را عاجزانه طلب نمائیم.
گویند که شبلی گفت: «وقت عارف چون روزگار بهار است، رعد مي غرد و ابر مي بارد و برق مي سوزد، و باد مي وزد، و شکوفه مي شکفد، و مرغان بانگ مي کنند. حال عارف همچنين است. به چشم مي گريد، و به لب مي خندد، و به دل مي سوزد وبه سر مي بازد و نام دوست مي گويد، و بردر او مي گردد».