برائت (۲)

برائت (۲)
در عنوان برائت (۱)، تعاریف و ضرورت تبری و تولی و بسترهای هر دو مورد بیان گردید و چنانچه گفته شد:

حبّ و بغض طبق روایات ماهیت اصلی دین بوده و در صورت بروز و نمودش در وجود انسان بصورت دو قوه بزرگ است که نه تنها در ساختن بُعد روحی انسان بسیار مؤثر است بلکه منشأ اثرات و ثمرات زیادی برای جامعه اسلامی می باشد و بنوعی انذارو اخطار به بدیها و تبشیر و مژده ی خوبیهاست، که در ادامه مبحث به اثرات و سپس گروههای لعن کننده و لعن شوند اشاره خواهد شد. از جمله اثرات تبری موارد زیر قابل ذکر می باشد:.
دستیابی به امور معنوی و غیبی و علمی است که محل شاهد بر این گفتار سوره یوسف ۳۷ می باشد:

«گفت: پیش از آنکه جیره غذایی شما فرا رسد ، شما را از تعبیر خوابتان آگاه خواهم ساخت. این ، از دانشی است که پروردگارم به من آموخته است. من آیین قومی را که به خدا ایمان ندارند، و به سرای دیگر کافرند، ترک گفتم ( و شایسته چنین موهبتی شدم)».
موضع گیری شفاف
تعیین حدود و حریم و مرزها
اصلاح و رشد معنوی اجتماع
در صورت عمل به این فریضه مهم، اعتماد عمومی (فردی و اجتماعی) در جامعه افزایش خواهد یافت، و در مقابل این موارد، عدم تبری نیز اثرات مختص خود را دارد که طبق آیه ۶ سوره فتح اثراتی چند، برای آن مترتب است:

« وَیُعَذِّبَ المُنافِقینَ وَالمُنافِقاتِ وَالمُشرِکینَ وَالمُشرِکاتِ الظّانّینَ بِاللَّهِ ظَنَّ السَّوءِ ۚ عَلَیهِم دائِرَهُ السَّوءِ ۖ وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَیهِم وَلَعَنَهُم وَأَعَدَّ لَهُم جَهَنَّمَ ۖ وَساءَت مَصیرًا»

« مردان و زنان منافق و مردان و زنان مشرک را که به خدا گمان بد می‌برند مجازات کند؛ (آری) حوادث ناگواری (که برای مؤمنان انتظار می‌کشند) تنها بر خودشان نازل می‌شود! خداوند بر آنان غضب کرده و از رحمت خود دورشان ساخته و جهنم را برای آنان آماده کرده؛ و چه بد سرانجامی است»
بر اساس آیه فوق، دایره سوء با مشخصات سه گانه غضب ، لعن، آماده سازی جهنم برای عدم برائت کنندگان ، از پیامدهای عدم برائت می باشد. دایره سوء با مشخصات فوق برای انسان بسیار خطرناک می باشد، زیرا طبق خصوصیاتی که برای” دایره” متصور است(که نماد حرکت در زمان است و مفهوم بی پایانی را القاء می کند)، هرکس در این دایره بیفتد خروج از آن امکان پذیر نیست، زیرا دایره خطی است که محیط بر داخل خود است و هر کس در این محیط قرار بگیرد، بدون اینکه بداند رفته رفته در زشتی کارهای خود غوطه ور می شود و دایره بر آن تنگ و تنگ ترخواهد شد.
با توجه به مطالب فوق تولی یعنی داشتن عشق و محبت و ظهور و ابراز آن برای آنکس که قابلیت آنرا داشته و مظهر خوبیها باشد، بستری برای رسیدن انسان به رحمت الهی است و بر عکس تبری یعنی داشتن و ابراز بغض و نفرت از موارد و اشخاصی که شقاوت و پستی را برای خود برگزیدند، در حقیقت بیزاری از بدی ها و هر آنچه انسان را از خدا و رحمتش دور می کند، میباشد.
در ادامه مبحث گروه لاعنون قابل بررسی می باشد. بر اساس قرآن و روایات، ائمه اطهار(ع) اولین مصداق گروه لعنت کنندگان می باشند که بایست بعنوان پیرو و شیعه آن بزرگواران،در این زمینه نیز تبعیت نمود. خداوند متعال، پیامبران ، فرشتگان و جمیع مردم، از دیگر گروههای لعنت کنندگان می باشند بعنوان مثال از پیامبران حضرت ابراهیم در قرآن ذکر شده است:

« قَدْ کَانَتْ لَکُمْ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ فِی إِبْرَاهِیمَ وَالَّذِینَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَآءُ مِنْکُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللهِ کَفَرْنَا بِکُمْ وَبَدَا بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ الْعَدَاوَهُ وَالْبَغْضَاءُ أَبَدا». (ممتحنه/۴)

«برای شما مؤمنان بسیار پسندیده و نیکوست که به ابراهیم و اصحابش اقتدا کنید که آنان به قوم خود گفتند: ما از شما و بت های شما که به جای خدا می پرستید به کلّی بیزاریم. ما مخالف و منکر شماییم و همیشه میان ما و شما کینه و دشمنی خواهد بود».
برائت نیز مانند برخی اعمال دارای مراحل و مراتبی است، که عبارتند از:
مرحله اول: یقین به باطل بودن باطل و عدم شک به آن
مرحله دوم: بیزاری و بغض و غضب
مرحله سوم: استنکاف ( نفی و نهی و رسیدن به تضاد وسپس تناقض که در آن مرتبه جمع ممکن نیست، یا از انجام کاری ننگ داشتن)
مرحله چهارم: اقرار لسانی (لعن و نفرین در صورت فراهم بودن شرایط )
مرحله پنجم: ستیزه و دشمنی
باید توجه داشت که لعن و مصادیق آن اگر برای انسان روشن نباشد، چه بسا ممکن است لعن خواسته شده به خود انسان برگردد و خود از رحمت خداوند متعال دور گردد، پس توجه به مصادیق و گروههای لعن شده در قرآن و روایات بسیار حایز اهمیت است. که در آخر این مطلب به چند گروه از گروها و افرادی که در قرآن و روایات مورد لعن قرارگرفته اند، اشاره میگردد:
۱- ابلیس؛ « وَ إنَّ عَلَیْکَ لَعْنَتی إِلی یَوْمِ الدِّین».
۲- کافرین؛ « إنَّ اللهَ لَعَنَ الْکافِرینَ وَأَعَدَّ لَهُمْ سَعیراً».
۳- بنی اسرائیل،؛ « لُعِنَ الَّذینَ کَفَرُوا مِنْ بَنی إِسْرائِیلَ عَلی لِسانِ داوُدَ وَعیسَی بْنِ مَرْیَمَ».
۴- ظالمین؛ « ألا لَعْنَهُ اللهِ عَلَی الظّالِمینَ ».
۵- دروغ گویان؛ « وَالْخامِسَهُ أنَّ لَعْنَهَ اللهِ عَلَیهِ إنْ کانَ مِنَ الْکاذِبینَ ».
۶- آزار دهندگان پیامبر (ص)؛ « وَالَّذینَ یُؤْذوُنَ اللهَ وَ رسُولَهُ لَعَنَهُمَ اللهُ فِی الدُّنْیا وَ الآخِرَهِ ».
۷- تهمت زنندگان به زنان پاکدامن؛ « إِنَّ الَّذینَ یَرْمُونَ الْمُحْصَناتِ الْغافِلاتِ الْمُؤْمِناتِ لُعِنُوا فِی الدُّنْیا وَ الآخِرَهِ»
۸- قاتلین مؤمنین؛ « وَمَنْ یَقْتُلْ مُؤمِناً مُتَعَمِّداً فَجززاءُهُ جَهَنَّمُ خالِداً فیها وَ غَضَبَ اللهُ عَلَیْهِ وَ لَعَنَهُ وَ أَعَدَّ لَهُ عَذابَاً عَظیما»
۹- منافقین: « وَعَدَ اللهُ الْمُنافِقینَ وَ الْمُنافِقاتِ وَ الْکُفّارَ نارَ جَهَنَّمَ خالِدینَ فِیها هِیَ حَسْبُهُمْ وَلَعَنَهُمُ اللهُ وَلَهُمْ عَذابٌ مُقیمٌ»
۱۰- فاسدین و قطع کنندگان رحم؛ « فَهَلْ عَسَیْتُمْ إِنْ تَوَلَّیْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِی الاَْرْضِ وَ تُقَطِّعُوا أَرْحَامَکُمْ أُوْلَئِکَ الَّذِینَ لَعَنَهُمْ اللهُ فَأَصَمَّهُمْ وَ أَعْمَی أَبْصَارَهُمْ»
۱۱- بازدارندگان از راه خدا؛« … أَلا لَعْنَهُ اللَّهِ عَلى الظالِمِینَ* الَّذِینَ یَصدُّونَ عَن سبِیلِ اللهِ وَ یَبْغُونهَا عِوَجاً وَ هُم بِالاَخِرَهِ هُمْ کَافِرُونَ»
۱۲- کتمان کنندگان حقایق؛« إِنَّ الَّذینَ یَکْتُمُونَ ما أَنْزَلْنا مِنَ الْبَیِّناتِ وَ الْهُدى‏ مِنْ بَعْدِ ما بَیَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِی الْکِتابِ أُولئِکَ یَلْعَنُهُمُ اللَّهُ وَ یَلْعَنُهُمُ اللاَّعِنُو »
۱۳- نقض عهد کنندگان؛«فَبِما نَقْضِهِمْ میثاقَهُمْ لَعَنَّاهُمْ وَ جَعَلْنا قُلُوبَهُمْ قاسِیَهً یُحَرِّفُونَ الْکَلِمَ عَنْ مَواضِعِهِ وَ نَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُکِّرُوا بِهِ وَ لا تَزالُ تَطَّلِعُ عَلى‏ خائِنَهٍ مِنْهُمْ إِلاَّ قَلیلاً مِنْهُمْ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اصْفَحْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ »
۱۴- بسته دیدن دستان خدا؛ «وَ قالَتِ الْیَهُودُ یَدُ اللَّهِ مَغْلُولَهٌ غُلَّتْ أَیْدیهِمْ وَ لُعِنُوا بِما قالُوا بَلْ یَداهُ مَبْسُوطَتانِ…».
و چندین گروه دیگر که قریب به ۴۲ گروه از دیدگاه قرآن سزاوار لعن می باشند و با توجه به اهمیت برائت این عمل از راه های سوق دادن مردم به حقّ و حقیقت و دوری از فساد و تباهی است، و در واقع از ضروریات اجتماعی محسوب شده و می بایست آنرا که مستحق برائت و لعن است مضایقه ننمود و از تبری شدن و لعن شدن محروم نکرد.